Bazı volkanik patlamaların aksine büyük depremler için net sonuçlar veren bir haberci sistemi şu anda hayata geçirilememiştir. Jeofizikçi sismologlar Bletery ve Nocquet, sarsıntılardan önce bir haberci sinyali bulmak için 7 ve üzeri büyüklükteki 90 farklı sarsıntıdan önce yüksek oranlı GPS zaman serilerini analiz ettiler. Makul bir sonuca ulaşan deneyle birlikte büyük sarsıntıları önceden tahmin eden bir sistem bulundu!
7 ve üzeri shake iddia eden sistem nasıl çalışıyor?
İki jeofizikçi, büyük depremler meydana gelmeden yaklaşık 2 saat önce gürültüyle birleşen bir sinyal gözlemledi. Büyük sarsıntılardan önce fay üzerinde gözlemlenebilir bir proto-slip fazının varlığı onlarca yıldır tartışılmaktadır. Birkaç büyük sarsıntıdan önceki gözlemlerin ileri kaymanın olası göstergeleri olarak gösterilmesine rağmen, bu gözlemler doğrudan sarsıntılardan önce gelmez.
Bunlar birden fazla titremeden önce hızlı bir şekilde gözlenmezler ve ardından titreme olmadan da gözlemlenebilirler. Bunun için Bletery ve Nocquet, GPS bilgisinde kısa vadeli öncül kayma için küresel bir arama yaptı. Büyüklüğü 7 ve üzeri olan 90 sarsıntıdan önceki 48 saat boyunca yüksek oranlı bir GPS zaman serisiyle ölçülen yer değiştirmeleri topladı.
Bu yaklaşım, sarsıntıların hızla başlamasından önce yaklaşık 2 saatlik bir süre boyunca süzülme hızında bir ivme olduğunu ortaya çıkardı. Bu bize büyük depremlerin önde gelen bir kayma periyodu ile başladığını gösterdi. Bu, büyük depremlerin ölçüm hassasiyeti ve şiddetindeki gelişmelerin daha etkin bir şekilde tespit edilebileceği ve olası depremler öncesinde incelemeler yapılabileceği ve önlemlerin alınabileceği anlamına gelir.
Amazon’dan Starlink rakip uydu internet projesi için büyük adım!
Doğal afetlerin öncülerini tespit etmek, bu olayları tahmin etmenin ve insani ve ekonomik kayıpları en aza indirmenin anahtarıdır. 1970’lerin başlarında deprem tahmini kavramına büyük umutlar bağlanarak, deprem tahmin edicileri arayışı uzun süredir devam eden bir arayış olmuştur. Ancak bu zamana kadar bulunan sistemlerde göstergeler ya yıllar öncesine aitti ya da depremle hiçbir ilgisi yoktu.
Bu son araştırmayla, sismologlar Bletery ve Nocquet, sarsıntıların önde gelen kaymalarında ortaya çıkan bir sinyal keşfettiler. Ön sarsıntılardaki kaymalar karşısında ivmeyi analiz etmiş, bu sinyalin aynı zamanda ön sarsıntı seslerinden salınan özel bir sinyal olduğunu ve bu şekilde büyük sarsıntılardan önce ortaya çıktığını keşfetmiştir.
Yapılan açıklamada, “Şu an için bu bulguyu mevcut teknolojiye sahip sensörlerimizle pratikte kullanamıyoruz. Artık sensörlerin teknolojisini ve hassasiyetini geliştirmemiz gerekiyor.” Bu sistem hayata geçirilirse insanlık adına yapılmış en güzel icatlardan biri olacağı düşünülüyor. Öyle ki ülkemizde maruz kaldığımız depremleri önceden bilmek birçok canı kurtarmak demektir.
